Kiêu Hãnh Và Định Kiến

Elizabeth không bao giờ hồ nghi anh Wickham sẽ vắng mặt trong buổi dạ vũ, cho đến khi cô bước vào phòng khách ở Netherfield và tìm kiếm anh vô vọng trong đám đàn ông mặc áo choàng đỏ. Cô đã tin chắc anh sẽ có mặt, nên đã không kiểm tra hồi ức của mình xem có sự kiện gì có thể báo động cho cô. Cô đã ăn mặc cẩn thận hơn lệ thường, và chuẩn bị với nỗi háo hức nhất nhằm chiếm ngự tất cả những gì chưa được chinh phục trong tim anh, nghĩ rằng đấy chỉ là những gì có thể đạt được trong một buổi tối. Nhưng thoắt chốc, cô có suy nghĩ kinh khiếp rằng anh đã cố tình bị gạt ra khỏi danh sách khách mời của anh Bingley để làm anh Darcy hài lòng. Mặc dù việc này không hẳn đúng, anh bạn Denny báo tin về sự vắng mặt của anh ta khi Lydia tiếp chuyện với anh. Denny cho biết Wickham phải đi lo công việc trong thành phố ngày trước và chưa trở về. Anh tiếp, với một nụ cười hàm ý:

- Tôi không tưởng tượng có công việc nào khiến anh ấy phải đi lúc này, nếu anh không muốn tránh mặt ai đấy ở đây.

Mặc dù Lydia không để ý, nhưng Elizabeth nghe được. Tuy tin này làm cô an tâm rằng Darcy không mấy liên can đến việc Wickham vắng mặt như cô đã đoán lúc đầu, mọi ác cảm của cô đối với Darcy vẫn thêm gay gắt do thất vọng, đến nỗi sau đấy cô không thể trả lời với phép lịch sự tối thiểu những câu hỏi lễ độ của anh. Cô nghĩ sự quan tâm, chịu đựng, nhẫn nại với Darcy sẽ làm tổn thương Wickham. Cô nhất quyết không nói năng gì nữa với Darcy, quay đi với ít bực bội mà cô không thể trấn áp hẳn ngay cả khi trò chuyện với anh Bingley, mà còn bị khiêu khích thêm vì tính thiên vị mù quáng của anh này.

Nhưng cá tính của Elizabeth không giữ bực bội được lâu. Mặc dù mọi ước vọng của cô về buổi tối đã tiên tan, tinh thần cô dần dần thoải mái trở lại. Sau khi kể lể mọi nỗi niềm với Charlotte Lucas mà cô đã không gặp trong một tuần, chẳng bao lâu cô tự nguyện chuyển sang các tính khí kỳ quặc của người anh họ, kể về anh cho cô bạn nghe. Tuy nhiên, hai bản khiêu vũ đầu tiên mang về nỗi buồn thảm; đấy là hai bản hành xác. Anh Collins, vụng về và khổ sở, xin lỗi thay vì chăm chút đến cô, thường sai nhịp bước mà tự mình không biết, mang đến cho cô mọi tủi thẹn và khốn khổ của một bạn nhảy khó chịu. Cô sướng thỏa khi được rời khỏi anh.

Cô nhảy bản kế tiếp với một sĩ quan, cảm thấy vui được nghe nói về Wickham, và biết rằng mọi người yêu mến anh. Xong bản nhạc, cô trở về với Charlotte Lucas. Khi đang trò chuyện, thình lình anh Darcy bắt chuyện với cô. Anh làm cô ngạc nhiên khi anh mời cô khiêu vũ. Không nghĩ ngợi gì, cô chấp thuận. Anh quay bước đi ngay lập tức; cô bị bỏ lại cáu kỉnh vì mình đã không còn sáng suốt. Charlotte tìm cách an ủi cô.

- Chị nghĩ em sẽ thấy anh ấy rất dễ mến.

- Khổ thật! Đấy sẽ là điều vô phúc nhất cho mọi người! Nhìn thấy dễ mến người mà mình có chủ tâm ghét! Chị đừng chúc em điều độc địa nhhư thế.

Tuy nhiên, khi nhạc khiêu vũ bắt đầu và Darcy trở lại để nhận bàn tay cô, Charlotte không đặng đừng thầm thì vào tai cô rằng đừng khờ dại mơ tưởng đến Wickham để trở nên khó thương trong mắt của một người có địa vị cao hơn gấp mười lần. Elizabeth không trà lời, nhận khiêu vũ với anh, cảm thấy ngạc nhiên về phẩm cách của mình đã thay đổi để cho phép cô đối diện với anh Darcy, và đọc trong mắt những cặp khiêu vũ khác vẻ ngạc nhiên không kém khi trông thấy hai người. Trong hồi lâu hai người không nói lên lời nào; cô bắt đầu tưởng tượng rằng sự im lặng của họ sẽ kéo dài suốt hai bản khiêu vũ. Lúc đầu, cô không có ý định phải vỡ bầu im lặng, cho đến lúc cô chợt nghĩ rằng sự trừng phạt nặng nề nhất giành cho anh ta là bắt anh phải mở miệng, nên cô nói vài nhận xét vẩn vơ về buổi dạ vũ. Anh trả lời, rồi lại im lặng. Một lúc sau, cô mở miệng lần thứ hai.

- Anh Darcy, đến lượt anh phải nói điều gì đấy. Tôi đã nói về buổi dạ vũ, giờ anh phải nói ít nhận xét về kích thước gian phòng, hay con số cặp khiêu vũ.

Anh mỉm cười, cả quyết với cô rằng anh sẽ nói bất cứ việc gì cô muốn anh nói.

- Tốt lắm. Câu trả lời như thế là tạm đủ. Có lẽ dần dà tôi có thể nhận xét rằng dạ vũ trong gia đình thì vui thú hơn dạ vũ nơi công cộng. Nhưng bây giờ chúng ta có thể im lặng.

- Cô có hay nói chuyện không, khi cô đang khiêu vũ?

- Đôi lúc. Người ta phải chuyện trò chút ít, anh biết đấy. Quả là trông kỳ quặc nếu cứ giữ im lặng với nhau trong nửa giờ đồng hồ, tuy thế đối với vài người, cần phải sắp xếp đối thoại như thế nào đấy để họ có thể nhọc lòng nói càng tốt.

- Có phải cô đang thăm dò các cảm nghĩ của cô trong trường hợp này, hay là cô nghĩ rằng cô đang dò dẫm các cảm nghĩ của tôi?

Elizabeth trả lời tinh quái:

- Cả hai, vì tôi đã nhận ra có sự tương đồng trong việc xoay chuyển ý nghĩ của cả hai. Cả hai chúng ta đều có tính khí khó hòa đồng, lầm lì, không muốn mở miệng, ngoại trừ khi ta muốn nói cái gì đấy làm ngạc nhiên cả phòng, được lưu truyền cho đời sau với mọi vinh quang của một câu châm ngôn.

- Việc này không giống với bàn chất của cô chút nào, tôi tin chắc như vậy. Tôi không dám nói nó tương đồng với bản chất của tôi ra sao. Chắc chắn cô nghĩ đấy là một chân dung đích thật.

- Tôi không nên kết luận về bản chất của tôi.

Anh không trả lời. Hai người lại rơi vào im lặng cho đến gần cuối bản nhạc, khi anh hỏi cô rằng cô và các chị em có thường đi đến Meryton hay không. Cô nói có và, không thể cưỡng lại sự xúi giục, thêm:

- Khi anh gặp chúng tôi ngày nọ, chúng tôi vừa quen biết thêm một người.

Anh có phản ứng tức thì. Một nét ngạo mạn sâu sắc lan khắp vẻ mặt anh, nhưng anh không nói một lời. Elizabeth, dù tự trách mình quá yếu mềm, không thể tiếp tục. Cuối cùng Darcy nói, tự kiềm chế:

- Anh Wickham may mắn được trời phú cho cách xử sự vui vẻ để dễ kết bạn; liệu anh có khả năng như thế để duy trì tình bạn không thì tôi không chắc.

Elizabeth trả lời:

- Anh ấy đã vô phúc vì mất tình bạn với anh.

Cô nhấn mạnh thêm:

- Và theo cách mà anh ấy có thể bị khổ suốt đời.

Darcy không trả lời, dường như muốn thay đổi câu chuyện. Vào lúc ấy, ngài William Lucas xuất hiện gần họ, nhưng khi nhìn thấy Darcy ông cúi đầu chào với sự nhã nhặn của bậc trưởng thượng để khen anh về bước khiêu vũ và bạn nhảy của anh.

- Tôi rất lấy làm hài lòng, ông ạ. Người ta ít thấy nghệ thuật khiêu vũ như thế. Hiển nhiên là ông thuộc về giới thượng lưu. Tuy nhiên, cho phép tôi nói rằng cô bạn nhảy xinh đẹp của ông không làm ông xấu hổ, và tôi ước thường được có niềm vui thế này, đặc biệt khi có một sự kiện đáng mừng (ông nhìn qua Jane và Bingley) sẽ diễn ra. Thế là bao lời chúc mừng sẽ tuôn đến! Tôi xin ông Darcy đừng để tôi làm ông gián đoạn, ông ạ. Ông sẽ không cảm ơn tôi vì đã kéo ông ra khỏi cuộc chuyện trò có ma lực của cô nương trẻ này với đôi mắt sáng cũng có ý trách móc tôi.

Darcy nghe không rõ phần cuối của diễn từ này, nhưng lời bóng gió của ngài William dường như đập mạnh vào tâm trí anh. Đôi mắt anh với vẻ rất nghiêm trọng hướng về Bingley và Jane lúc ấy đang khiêu vũ với nhau. Nhưng anh bình tâm lại nhanh chóng, quay qua cô bạn nhảy của anh và nói:

- Ngài William gián đoạn khiến tôi quên mất chúng ta đang nói về việc gì.

- Tôi không nghĩ chúng ta đang nói chuyện gì cả. Ngài William không thể gián đoạn hai người nào trong phòng này khi họ không có gì để nói với nhau. Chúng ta đã thử hai hay ba đề tài mà không thành công, nên tôi không thể nghĩ ra kết tiếp chúng ta sẽ nói về chuyện gì.

Anh nói, mỉm cười:

- Cô nghĩ sao về sách vở?

- Sách vở? À! Không, tôi chắc chắn chúng ta không bao giờ đọc cùng loại sách, hoặc đọc với cùng cảm nghĩ.

- Tiếc rằng cô nghĩ như thế, nhưng nếu là như vậy, ít nhất ta không thiếu đề tài. Chúng ta có thể so sánh các quan điểm khác nhau.

- Không, tôi không thể nói về sách vở trong một phòng khiêu vũ; đầu óc tôi luôn chứa đầy những thứ khác.

Anh hỏi, với vẻ hồ nghi:

- Cái hiện tại luôn làm cô bận tâm trong những khung cảnh này, có phải không?

- Vâng, luôn luôn như thế.

Cô trả lời mà không biết mình đang nói gì, vì ý nghĩ của cô đã lan man khỏi chủ đề, nhưng ngay sau đấy xuất hiện thình lình:

- Anh Darcy, tôi còn nhớ ngày kia, một lần anh có nói rằng anh ít khi tha thứ, và khi anh đã phật ý thì không gì xoa dịu được. Tôi đoán anh rất cẩn trọng về việc phát sinh ra phật ý.

Anh nói rắn rỏi:

- Đúng vậy.

- Và anh không bao giờ cho phép mình bị mù quáng bởi định kiến chứ?

- Tôi hy vọng như thế.

- Những người không bao giờ thay đổi ý kiến phải có đuợc đức tính này, để đảm bảo óc xét đoán đúng mức ngay từ dầu.

- Xin cho phép tôi hỏi, cô muốn nhắm đến điều gì?

Cô nói, cố gắng nhẹ nhàng:

- Chỉ là sự minh họa về bản chất của anh thôi. Tôi đang cố nhận ra bản chất ấy là như thế nào.

- Và cô đã nhận ra thế nào?

Cô lắc đầu:

- Tôi không hiểu gì cả. Tôi nghe những điều khác biệt về anh khiến tôi rất hoang mang.

Anh trả lời, nghiêm nghị:

- Tôi có thể tin ngay rằng những gì người ta nói về tôi rất khác nhau. Cô Bennet, tôi mong cô đừng vội phác thảo ra bản chất của tôi vào lúc này, vì có lý do e rằng việc làm đúng hay sai sẽ không được phản ánh đúng mức.

- Nhưng nếu tôi không cố tạo ra một chân dung về anh lúc này, có thể tôi sẽ không bao giờ có cơ hội khác.

Anh lạnh nhạt:

- Tôi không hề muốn ngăn cản nếu cô thích.

Cô không nói gì nữa, Hai người tiếp tục một bản nhạc khác rồi rời nhau trong im lặng. Mỗi người đều cảm thấy bất bình tuy mức độ khác nhau, vì trong lòng Darcy đã có một cảm nghĩ khá mãnh liệt về cô, để tha thứ cho cô và hướng cả cơn giận dữ về một người khác.

Họ rời nhau không lâu khi cô Bingley đi đến, vẻ mặt khinh khỉnh.

- À, cô Eliza, tôi nghe nói cô khá cảm mến George Wickham! Chị cô đã nói với tôi về anh ta và đặt cả nghìn câu hỏi. Tôi thấy anh chàng quên nói cho cô biết rằng anh là con của ông già Wickham, quản gia của ông Darcy quá cố. Tuy nhiên, với cương vị một người bạn, tôi xin khuyên cô không nên cả tin những gì anh ta nói. Việc anh Darcy cư xử xấu với anh ta là hoàn toàn sai, vì trái lại anh Darcy luôn luôn rất tử tế với anh ta, dù George Wickham đã đối đãi với anh Darcy theo cách thức đáng hổ thẹn nhất. Tôi không được biết chi tiết, nhưng tôi biết rất rõ ràng anh Darcy không đáng trách chút nào, anh không muốn nghe ai nói vể George Wickham. Mặc dù anh tôi không thể không mời anh ta đến dự dạ vũ, anh rất vui thấy anh ta tự ý vắng mặt. Việc anh ta chuyển đến vùng này quả là một hành động xấc xược; tôi tự hỏi làm thế nào anh ta có thể bạo gan làm như thế. Tôi thương hại cô, Eliza, đã khám phá ra sự sai trái của người cô mến, nhưng khi nghĩ đến sự xuống dốc của anh ta, không ai có thể mong điều gì tốt hơn.

Elizabeth giận dữ:

- Theo lời cô nói, sự sai trái và sự xuống dốc của anh ấy xem chừng là một, vì tôi đã nghe cô kết án anh ấy về tội không gì tệ hơn là con của quản gia ông Darcy, nhưng tôi cho cô biết rằng chính anh ấy đã nói với tôi về việc này.

- Tôi xin lỗi đã can dự vào. Chỉ có ý tốt thôi.

Cô Bingley quay đi, cười khẩy.

Elizabeth nói thầm: “Chính cô mới là xấc xược! Cô nhầm to nếu cô muốn gây ảnh hưởng đến tôi qua lời lẽ ti tiện như thế. Tôi không thấy gì trong việc này ngoại trừ sự thiếu hiểu biết có chủ tâm của cô và ác ý của anh Darcy.”

Rồi cô đi tìm cô chị cả; chị cô đã dọ hỏi anh Bingley về cùng đối tượng. Jane gặp em gái với nụ cười mãn nguyện ngọt ngào, vẻ ngời sáng hạnh phúc, đủ cho thấy cô rất vui trong buổi tối hôm nay. Elizabeth lập tức đọc được cảm giác của cô chị.

Cô hỏi, với nụ cười tươi không kém chị mình:

- Em muốn biết chị đã tìm hiểu được gì về anh Wickham. Nhưng có lẽ chị đang quá vui nên không thể nghĩ đến người thứ ba, như thế em xin lỗi chị.

Jane đáp:

- Không, chị không quên anh ấy, nhưng chị không có gì tốt đẹp để nói với em. Anh Bingley không biết hết về quá khứ của anh ấy, lại gần như không biết gì về những tình huống đã xúc phạm anh Darcy, nhưng anh có thể xác nhận hạnh kiểm tốt, tính trung thực và danh dự của bạn anh. Anh ấy hoàn toàn tin rằng anh Wickham không đáng được anh Darcy quan tâm đến. Chị lấy làm tiếc phải nói rằng, theo ý anh ấy và em gái anh ấy, anh Wickham không hề là người đáng kính. Chị e rằng Wickham quá khinh suất và anh Darcy mất thiện cảm với anh ta là đúng.

- Anh Bingley không quen biết anh Wickham à?

- Không; anh chỉ mới gặp anh ấy sáng nay tại Meryton.

- Như thế, điều anh biết được là qua anh Darcy. Em hoàn toàn thỏa mãn. Nhưng anh nói gì về khoản thu nhập giáo hội?

- Anh ấy không nhớ gì về chuyện này, mặc dù hơn một lần anh đã nghe từ anh Darcy, nhưng anh ấy tin rằng khoản này được để lại có điều kiện cho Wickham.

Elizabeth nói, nồng hậu:

- Em không nghi ngờ gì về sự thành thật của anh Bingley, nhưng chị phải thứ lỗi cho em và em không cảm thấy thuyết phục qua những lời xác nhận. Em có thể nói cách thức anh Bingley biện hộ cho bạn anh là có cơ sở, nhưng vì anh ấy chưa biết đến vài phần của câu chuyện và chỉ biết về những phần còn lại qua người bạn, em vẫn nghĩ về Wickham và Darcy như em đã nghĩ.

Rồi cô đổi câu chuyện qua đề tài mà mỗi người cảm thấy dễ chịu hơn và không gây xung khắc về tình cảm. Elizabeth vui vẻ lắng nghe những hy vọng hạnh phúc, dù khiêm tốn, mà Jane ấp ủ về Bingley, và cố gắng hết mức để củng cố niềm tin của cô chị. Khi anh Bingley đến, cô trở về tìm cô Lucas nhưng trả lời qua quýt những câu hỏi của cô này về anh bạn nhảy của cô vừa rồi, trước khi anh Collins đi đến. Anh hớn hở bảo cô rằng anh vừa may mắn khám phá một điều quan trọng.

- Tôi tình cờ được biết rằng trong phòng hiện có một người có quan hệ gần gũi với người đỡ đầu của tôi. Tôi vô tình nghe lỏm anh ấy nhắc đến cô chủ nhà này tên của cô em họ của anh, cô De Bourgh, và tên của bà mẹ phu nhân Catherine. Thật là tuyệt vời được biết như thế. Ai có thể ngờ rằng tôi gặp người cháu của phu nhân Catherine ở đây! Tôi rất vui biết được tin này vừa kịp lúc để tôi đến chào anh ấy, và tin anh ấy sẽ lượng thứ cho tôi đã không biết gì về mối quan hệ này có thể biện hộ cho lời tạ lỗi của tôi.

- Anh không định tự giới thiệu với anh Darcy đấy chứ?

- Thật ra tôi định như thế. Tôi sẽ xin anh thứ lỗi đã không làm việc này sớm hơn. Tôi tin anh là cháu của phu nhân Catherine. Tôi sẽ cố sức trong khả năng của tôi nói cho anh an tâm là phu nhân vẫn khỏe mạnh.

Elizabeth cố gắng khuyên anh nên bỏ ý định, cho anh hiểu rằng anh Darcy sẽ xem việc anh đến gợi chuyện mà chưa được giới thiệu là thái độ tự tiện không đúng cách hơn là thiện ý thăm hỏi bà dì của anh ấy; rằng không cần gì hai bên phải nhận ra nhau; rằng nếu cần, nên để anh Darcy chủ động làm quen do vai vế cao hơn. Anh Collins nghe cô với vẻ cương quyết vẫn muốn giữ ý định của anh, khi cô ngừng nói, anh trả lời:

- Cô Elizabeth thân thương, tôi rất tôn trọng óc phán xét xuất sắc của cô về mọi vấn đề trong phạm vi hiểu biết của cô, nhưng cho phép tôi nói rằng có một khác biệt lớn giữa cung cách của người thế tục và nghi lễ của giới tăng lữ. Tôi xin nói rằng tôi xem thể chế tăng lữ có cùng phẩm giá như tước vị cao nhất trong vương quốc – miễn là cùng lúc giữ khiêm tốn đúng mực trong cung cách. Vì thế, cô phải cho phép tôi làm theo tiếng gọi của lương tâm tôi trong hoàn cảnh này, để tôi hành xử việc mà tôi xem như một nghĩa vụ. Bỏ lỗi cho tôi đã không biết lợi dụng lời khuyên của cô vốn sẽ là kim chỉ nam cho tôi trong những lĩnh vực khác, mặc dù trong trường hợp trước mắt chúng ta, tôi tự xét thấy mình có hiểu biết hơn một tiểu thư như cô, do nền giáo dục và học hỏi thường xuyên, để quyết định xem việc nào đúng.

Anh gập người cúi xuống rồi đi gặp anh Darcy. Cô náo nức theo dõi cách anh Darcy chào anh, thấy rõ anh Darcy rất ngạc nhiên khi được tiếp xúc. Người anh họ của cô mở đầu bằng cách cúi người trang trọng, tuy cô không nghe anh chàng nói gì, cô có cảm tưởng cô nghe rõ hết, nhìn môi anh mấp máy những chữ “xin lỗi”, “Hunsford”, và “phu nhân Catherine de Bourgh”. Lòng cô xốn xang thấy anh tự phô bày trước một người như thế. Anh Darcy nhìn anh với vẻ kinh ngạc không giấu giếm, khi cuối cùng anh Collins ngừng nói, anh trả lời với ít vẻ lịch sự. Tuy nhiên, anh Collins không cảm thấy nản lòng nên anh nói thêm ít lời, và thái độ của anh Darcy dường như thêm khinh thường những gì anh nghe. Cuối cùng, anh Collins khẽ cúi đầu chào rồi trở lại bên Elizabeth. Anh nói:

- Tôi không có lý do bất mãn với sự tiếp kiến. Anh Darcy dường như rất vui về sự quan tâm của tôi. Anh trả lời tôi rất lịch sự, và ngay cả khen ngợi tôi khi anh nói rằng anh rất tin tưởng nơi nhận thức của phu nhân Catherine nên biết rõ rằng bà không bao giờ ban ân huệ cho người không xứng đáng. Đấy là một suy nghĩ rất phóng khoáng. Nói chung, tôi rất hài lòng với anh.

Vì Elizabeth không còn quan tâm đến việc gì khác, cô chú ý quan sát chị cô và anh Bingley. Hình ảnh hai người thân thiết với nhau khiến cô cảm nhận niềm vui sướng gần như Jane đang hưởng. Cô tưởng tượng chị mình được sống trong chính ngôi nhà này với mọi hạnh phúc mà một cuộc hôn nhân do tình yêu có thể mang lại, và trong bối cảnh này cô nghĩ mình cũng có thể yêu mến ngay cả hai chị em của Bingley. Cô thấy rõ ràng những ý đồ của bà mẹ cũng được hướng theo cùng cảm nghĩ, nên cô quyết định không đến gần bà kẻo cô có thể nghe quá nhiều. Vì thế, khi họ ngồi vào bàn ăn, cô thấy hoàn cảnh éo le bất hạnh đã sắp xếp cho hai mẹ con ngồi gần nhau, và rất xốn xang khi thấy mẹ cô đang nói chuyên với phu nhân Lucas một cách thoải mái, ngang nhiên, mà không đề cập đến điều gì khác ngoại trừ kỳ vọng của bà được thấy Jane chẳng bao lâu sẽ kết hôn cùng anh Bingley. Đấy là một đề tài sinh động, mà bà Bennet dường như không biết mệt khi liệt kê ra những lợi điểm của cuộc hôn phối. Những điểm đầu tiên mà bà tự mãn là một anh trai trẻ dễ mến, giàu có, sống cách họ chỉ ba dặm; và rồi thật là điều thoải mái khi thấy hai chị em của anh cũng mến Jane, khi biết chắc là hai cô cũng mong muốn có mối thông gia như bà đã mong. Hơn nữa, đây là việc đầy hứa hẹn cho mấy đứa em, vì hôn lễ của Jane và chàng rể như thế sẽ đẩy mấy đứa đến gần những anh giàu có khác, và cuối cùng, thât là dễ chịu trong đoạn đời này của bà khi có thể giao mấy đứa em còn độc thân cho con chị chăm sóc, nên khi mấy đứa ra ngoài để giao tiếp bà có thể không còn phải theo sát chúng nó hơn là bà muốn. Trong tình cảnh này, cần phải biết vui mà chấp nhận, do phép xã giao trong những dịp như thế, tuy bà không cảm thấy thoải mái như mọi người khi phải bị giam hãm trong nhà trong bất cứ giai đoạn nào của cuộc đời. Bà kết luận với nhiều lời chúc tốt đẹp cho phu nhân Lucas sớm được may mắn như bà, mặc dù, bà tin tưởng một cách hiển nhiên với niềm vui chiến thắng rằng bà bạn sẽ không có cơ may nào cả.

Elizabeth cố gắng trong vô vọng nhằm chặn bớt lời lẽ liến thoắng của bà mẹ, hoặc thuyết phục bà không nên ồn ào khi diễn tả niềm hạnh phúc của mình, vì trong nỗi xốn xang không thể diễn tả thành lời, cô có thể nhận ra anh Darcy, ngồi đối diện với họ, đã nghe lỏm phần lớn câu chuyện. Bà mẹ chỉ mắng con là vô lý.

- Anh Darcy là cái gì đối với mẹ khiến mẹ phải sợ anh ta? Mẹ biết chắc rằng mẹ không cần phải giữ phép lịch sự với anh ta đến nỗi không dám nói điều anh ta có thể không thích nghe.

- Mẹ ạ, con xin mẹ hãy nói nhỏ thôi. Xúc phạm anh Darcy thì có lợi gì? Các bạn của anh sẽ chẳng bao giờ có cảm nghĩ tốt về mẹ nếu mẹ cứ làm như thế.

Tuy nhiên, lời nói của cô không có ảnh hưởng. Bà mẹ vẫn ngang nhiên cất tiếng nói về quan điểm của bà. Elizabeth cứ mãi đỏ mặt vì ngượng ngùng và bứt rứt. Cô không khỏi thỉnh thoảng liếc nhìn anh Darcy, thấy đúng như cô đã lo sợ; vì mặc dù anh ít khi nhìn bà, cô tin rằng anh vẫn chú ý lắng nghe. Vẻ mặt anh dần dần đổi từ khinh thường căm phẫn qua nghiêm nghị và điềm đạm.

Cuối cùng, bà Bennet không còn gì để nói. Phu nhân Lucas, đã ngáp dài do những kể lể ba hoa về niềm sướng thỏa mà bà không thấy có cơ may chia sẻ, được yên ổn để thưởng thức các món đùi lợn muối và gà. Elizabeth bắt đầu hoàn hồn. Nhưng không khí yên ả không kéo dài lâu, vì khi bữa ăn chấm dứt, người ta đề nghị trình diễn ca hát, và cô cảm thấy bị hành xác khi thấy Mary, sau ít lời cổ vũ, chuẩn bị đóng góp vào cuộc vui. Cô cố gắng ngăn cản thói dễ dãi như thế bằng nhiều tia nhìn gợi ý và van nài im lặng, nhưng vô ích. Mary không thèm hiểu; cơ hội biểu diễn như thế này là nguồn vui của cô, và cô bắt đầu bài hát. Đôi mắt của Elizabeth dán vào em gái với những cảm giác khổ sở nhất; và cô bồn chồn nhìn em qua mấy đoạn nhạc không được hoan nghênh lắm khi kết thúc. Khi đón nhận những lời cảm ơn, Mary cũng nhận ra ẩn ý muốn cô hát thêm một bài, nên cô lại bắt đầu. Tài năng của Mary không thích hợp cho phong cách trình diễn như thế; cô có giọng yếu và tư thái quá điệu bộ. Elizabeth rơi vào thống khổ. Cô nhìn qua Jane xem chị mình chịu đựng như thế nào, nhưng Jane dang thản nhiên trò chuyện cùng Bingley. Cô nhìn hai đứa em, thấy chúng đang ra những dấu hiệu chế nhạo lẫn nhau, Cô nhìn Darcy, thấy anh vẫn tiếp tục nghiêm nghị khép kín. Cô nhìn qua ông bố để xin ông can thiệp, kẻo Mary sẽ hát cả đêm. Ông hiểu ý, và khi Mary chấm dứt bài hát thứ hai, thì nói lớn:

- Như thế là tốt lắm rồi, con gái. Con đã giúp vui đủ rồi. Hãy để những tiểu thư khác có thời giờ trình diễn.

Mặc dù giả đò không nghe thấy, Mary có phần hụt hẫng. Elizabeth thương hại cho Mary, thương hại cho ông bố, nhưng e rằng có lo lắng rồi vẫn không giúp ích được gì. Những người khác được cổ vũ để trổ tài. Anh Collins nói:

- Nếu tôi may mắn có giọng hát hay, tôi sẽ rất hân hạnh được góp vui, vì tôi xem âm nhạc là thú tiêu khiển lành mạnh và hoàn toàn tương thích với một giáo sĩ. Tuy nhiên, tôi không có ý nói rằng chúng ta có lý do chính đáng để dùng nhiều thời giờ vào âm nhạc, vì chắc chắn có những việc khác cần phải làm. Mục sư cai quản một giáo xứ có nhiều việc phải làm. Trước nhất, ông ta phải thu xếp với ơn trên để có thể được việc cho mình mà vẫn không xúc phạm đến người bảo trợ. Ông ta phải tự viết bài giảng đạo, và thời giờ còn lại không thể nhiều quá khiến nhiệm vụ giáo sứ bị xem nhẹ. Ông ta còn phải chăm sóc và cải tạo nơi ăn chốn ở mà không bị lên án là xa xỉ. Tôi xem phần không kém quan trọng là ông ta phải có thái độ chăm sóc và hòa giải với mọi người, nhất là những người đã cất nhắc ông ta. Tôi không thể miễn cho ông các nhiệm vụ này, cũng như tôi không thể nghĩ tốt về một người đã bỏ qua cơ hội bày tỏ lòng tôn trọng với bất cứ người nào quan hệ đến gia tộc.

Anh nghiệng người đến anh Darcy khi chấm dứt bài diễn từ, được trình bày khác lớn tiếng phân nửa gian phòng đều nghe rõ. Nhiều người nhìn anh chăm chăm. Nhiều người mỉm cười, nhưng không ai lộ vẻ thú vị bằng ông Bennet, trong khi và vợ ông nức lòng khen ngợi anh Collins đã nói lên những lời thắm thiết, thì thầm với bà Lucas rằng anh là một người trai trẻ có đức độ và khôn ngoan một cách đặc biệt.

Đối với Elizabeth, dường như gia đình cô đã toa rập với nhau để tự phô bày càng nổi trội càng tốt trong dịp này; họ không thể nào thủ vai trò của họ với tinh thần cao hơn, với kết quả tốt hơn thế nữa. Cô nghĩ anh Bingley và chị cô thật hạnh phúc khi anh không để ý đến vài mục trình diễn, và cảm nghĩ của anh không phải là khổ sở lắm do hành động nực cười anh đã chứng kiến. Tuy nhiên cô thấy điều tệ hại là hai chị em Bingley và anh Darcy đã có cơ hội nhạo báng những người thân của cô, và cô không rõ giữa thái độ im lặng trong ngạo mạn của anh Darcy và những nụ cười khinh khỉnh của hai chị em, việc nào dễ chịu hơn.

Cô không thấy vui gì trong thời gian còn lại. Anh Collins trêu chọc cô, tiếp tục kiên trì đeo bám cô; và mặc dù anh không thể khiêu vũ với cô lần nữa, anh tìm cách ngăn cản cô khiêu vũ với người khác. Cô khẩn khoản xin anh khiêu vũ với người nào khác và đề nghị được giới thiệu anh với bất kỳ cô gái trẻ nào trong phòng, nhưng anh từ chối. Anh nói cho cô an tâm rằng anh hoàn toàn không thích khiêu vũ, rằng mục đích chính của anh chỉ là những chăm chút tế nhị anh muốn giành cho cô, vì thế anh muốn tỏ rõ ý mình khi quấn quýt bên cô trong suốt thời gian còn lại. Không có tranh cãi gì về việc này. Cô cảm thấy rất nhẹ nhõm khi thỉnh thoảng cô Lucas đến với hai người và vui vẻ tự bắt chuyện với anh Collins.

Ít nhất cô không còn phải chịu bực mình do anh Darcy chú ý thêm đến cô. Mặc dù anh thường cách có một khoảng ngắn, có phần không vướng bận, anh không bao giờ đến gần để trò chuyện. Cô nghĩ đấy có thể là vì cô đã nói bóng gió đến anh Wickham, và cô vui về việc này.

Gia đình Longbourn rời buổi dạ vũ sau cùng. Vơi sự dàn xếp của bà Bennet, họ phải chờ cỗ xe của họ trong 15 phút sau khi những người khác đã đi. Việc này cho họ đủ thời gian để xem vài người trong gia đình chủ nhân tiễn chào họ theo cách nồng hậu như thế nào. Bà Hurst và em gái của bà ít mở miệng trừ khi than mệt, rõ ràng muốn tiễn khách ra về càng nhanh càng tốt. Hai người không nuốn tiếp chuyện bà Bennet thêm dù bà cố khơi mào, và qua cung cách này gây tình trạng nặng nề cho mọi người. Anh Collins không giúp gì thêm khi anh dông dài khen ngợi anh Bingley và hai chị em về tính tao nhã trong giao thiệp, cùng lòng hiếu khách và lịch sự nổi bật đối với khách mời. Darcy không nói năng gì. Ông Bennet, cũng trong im lặng, thú vị nhìn cảnh tượng quanh ông. Anh Bingley và Jane đứng bên nhau, hơi cách xa mọi người, chỉ nói chuyện với nhau. Ngay cả Lydia đã quá mệt mỏi nên không thể thốt lời nào hơn là “Trời ơi, tôi mệt quá!” kèm theo một cái ngáp dài.

Cuối cùng, khi họ từ giã nhau, bà Bennet với vẻ lịch sự gượng ép nhất, tỏ ý muốn đón tiếp toàn gia đình tại Longbourn, đặc biệt nói với anh Bingley rằng mọi người sẽ rất vui nếu anh có thể đến dùng bữa thân mật với gia đình bất kỳ kúc nào, thay cho thiệp mời theo nghi thức. Bingley vui vẻ nhận lời, sẵn lòng lợi dụng cơ hội sớm nhất để đến thăm bà sau khi anh trở về từ London, vì anh phải đi ngày kế trong một thời gian ngắn.

Bà Bennet hoàn toàn hài lòng, ra về trong niềm vui rằng, sau khi đã chuẩn bị cho việc ổn định nơi ăn chốn ở, những cỗ xe mới và những bộ áo cưới, chắc chắn bà sẽ thấy con gái bà định cư tại Netherfield, trong vòng ba đến bốn tháng. Nghĩ về một cô con gái khác kết hôn với anh Collins, bà cũng có niềm vui lớn dù không ngang bằng. Trong số các cô gái, bà thương Elizabeth ít nhất, mặc dù chàng trai và mối lương duyên thứ hai là đủ tốt với bà, giá trị của anh Bingley và Netherfield vẫn vượt trội.