[Việt Nam] Sơ Thảo Lịch Sử Phong Trào Cộng Sản Ở Đông Dương

PHẦN THỨ BA

ĐẢNG CỘNG SẢN ĐÔNG DƯƠNG

(Thống nhất từ ngày 6-1-1930)

Chương VII

THỜI KỲ XÔVIẾT

VI- VAI TRÒ THANH NIÊN

Thanh niên đã đóng một vai trò to lớn trong phong trào cách mạng của thời kỳ Xôviết. Thanh niên công nhân công nghiệp và nông nghiệp, thanh niên nông dân lao động đều đấu tranh bên cạnh cha mẹ hay các anh của họ trong tất cả các cuộc khởi nghĩa, biểu tình và bãi công. Trong nhiều trường hợp chúng ta thấy có nhiều cuộc bãi khoá hoặc biểu tình riêng của thanh niên học sinh, phần đông những thanh niên học sinh này xuất thân từ giai cấp tiểu tư sản và các giai cấp lao động trong nhân dân.

Trong nhiều cuộc biểu tình và mít tinh, thanh niên phát biểu ý kiến. Ngày 24-9-1930 chẳng hạn, 500 học sinh Trường trung học Vinh bị đuổi, vì đã tổ chức một cuộc biểu tình tỏ tình đoàn kết với các làng Xôviết. Sau khi bị đuổi khỏi trường, những thanh niên học sinh ấy đã chia nhau thành từng đội đi về các huyện phổ biến các khẩu hiệu của Đảng Cộng sản. Ngày 28 và 30-9, có hai cuộc biểu tình riêng của thanh niên lao động (một ở Thanh Chương và một ở Nam Đàn) chống các phụ huynh phản động và chống đế quốc Pháp thành lập dân đoàn. Học sinh Trường Sinh Từ (Bắc Kỳ) và Trường Bách nghệ Hà Nội đã lần lượt tổ chức mít tinh tỏ tình đoàn kết với công nhân và nông dân miền bắc Trung Kỳ. Ngày 25-10, học sinh huyện Nghi Lộc (Nghệ An) tham gia một cuộc biểu tình của nông dân. Ngày 1-10, học sinh trường Huỳnh Công Phát bãi khoá để tỏ tình đoàn kết cách mạng.

Tháng 12, tại Ngũ Phúc, Bảo Điền (Thanh Chương), thanh niên đi hàng đầu trong các cuộc biểu tình.

Vì học sinh tham gia hoạt động cộng sản nên Trường trung học Vinh, các trường học tại Hà Tĩnh, Vinh, Nam Đàn, Thanh Chương, Nghi Lộc, v.v. bị đóng cửa và đến 130 nam, nữ học sinh và giáo viên của 11 tỉnh đã bị tù.

Cũng do ảnh hưởng của Đảng Cộng sản và nhất là ảnh hưởng của các Xôviết ở miền bắc Trung Kỳ mà tại các trường miền bắc Trung Kỳ và Nam Kỳ thường luôn luôn diễn ra bãi khoá chính trị và cứ mỗi lần bãi khoá như vậy, truyền đơn và sách báo cộng sản lại được tung ra rất nhiều trong các trường học.